هر نماد در طی روز معاملاتی در وضعیتهای مختلفی قرار می گیرد، در این مقاله به بررسی انواع وضعیت نمادها در تابلوی بازار بورس ایران می پردازیم.
اسم نماد در بازار بورس ایران
قبل از پرداختن به وضعیتی که نمادهای بورسی در طی روز معاملاتی در آن قرار دارند به تعریف کلیتی از مفهوم نماد در بازار بورس ایران می پردازیم. نماد بورسی خلاصه ای است از نام شرکتی که سهام مربوط به آن است؛ به علاوه صنعتی که نماد در آن قرار دارد. هر صنعت در بازار بورس با حروف اختصاری مربوط به خودش شناخته می شود.
مثلا گروه های بانکی و سرمایه گذاری با حرف «و» ، گروه های سیمانی با حرف «س» ، گروه های ساختمانی با حرف «ث» و خلاصه هر صنعتی حروف مربوط به خودش را دارد که در ابتدای نام نماد این حرف گذاشته می شود. بقیه نام نماد نیز خلاصه یا به طور کامل نام شرکت را شامل می شود. مثلا نماد «وملی» مربوط به گروه صنعتی ملی می باشد. یا نماد «سرود» مربوط به شرکت سیمان شاهرود می باشد. این نمادها توسط سازمان بورس نام گذاری شده اند.
البته این را در نظر داشته باشید که این قاعده همیشگی نیست و استثنائاتی نیز در آن وجود دارد. در ادامه به نمونه هایی از نمادهای معاملاتی می پردازیم:
نمونه هایی از نمادهای معاملاتی
خساپا: نماد شرکت سایپا درگروه خودرو و ساخت قطعات.
فولاد: نماد شرکت فولاد مبارکه اصفهان و درگروه فلزات اساسی.
وسالت: نماد بانک قرض الحسنه رسالت و در گروه بانک ها و مؤسسات اعتباری.
سصفها: نماد سیمان اصفهان و در گروه سیمان، آهک و گچ.
قنیشا: نماد قند نیشابور و درگروه قند و شکر.
شپنا: نماد پالایش نفت اصفهان و در گروه صنایع شیمیایی.
دالبر: نماد البرزدارو و در گروه شرکت های دارویی.
غزر: نماد صنعتی زرماکارون و در گروه محصولات غذایی.
انواع وضعیت نمادهای معاملاتی
در بازار بورس ایران دستورالعمل های مختلفی وجود دارد که شرکت پس از پذیرش در این بازارها باید بتواند برای تداوم فعالیتش الزامات موجود در این دستورالعمل ها را رعایت کند. بسته به رعایت این موارد یا قرار گرفتن در یکی از مواد و تبصره های این قانون شرکت در زمان فعالیتش می تواند وضعیت های مختلفی را بر روی تابلو معاملاتی تجربه کند. در ادامه این مقاله به معرفی انواع آنها می پردازیم.
وضعیت نماد مجاز:
زمانی که نمادی در این وضعیت باشد امکان معامله سهم بدون مشکل و به صورت معمول امکان پذیر است. بیشتر نمادهای بازار در طی روز در این حالت قرار دارند و تنها در صورتی نماد در وضعیتی غیر از مجاز قرار می گیرد که در شرایط ویژه ای قرار داشته باشد.
مجاز-محفوظ:
در این صورت امکان ثبت سفارش خرید و فروش وجود دارد اما هیچ معامله ای در سهم اتفاق نمی افتد و صرفا اردرها ثبت می شود. در وضعیت مجاز محفوظ کشف قیمت انجام می شود. زمانی که نمادی در وضعیت ممنوع متوقف بوده است قبل از بازگشایی در این وضعیت قرار می گیرد تا کشف قیمت بر روی نماد انجام شود. این تایم اکثر 30 دقیقه می باشد. به وضعیت مجاز-محفوظ اصطلاحاً حالت پیش گشایش نیز می گویند. طبق دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بازار بورس و فرابورس ایران نماد در ابتدای صبح از ساعت 8:45 الی 9:00 در این وضعیت قرار می گیرد.
ممنوع:
در این حالت امکان ثبت سفارش یا حذف سفارش های انجام شده وجود ندارد. زمانی که نماد در این وضعیت قرار دارد بیانگر این است که این وضعیت خیلی طولانی نیست و به زودی از این حالت خارج شده یا مجاز می شود و یا ممنوع متوقف. اکثر اوقات پس از پیش گشایش، نماد به حالت ممنوع تغییر وضعیت می دهد تا ناظر سفارش هایی که ثبت شده است را بررسی کند.
و یا زمانی که دلایل ممنوع متوقف بودن نماد در حال بررسی است و هنوز تصمیم قطعی برای این وضعیت گرفته نشده است نماد در این وضعیت قرار می گیرد تا ناظر و کارشناس بررسی های لازم را انجام دهد و تصمیم قطعی برای مجاز بودن یا ممنوع متوقف کردن نماد بگیرد.
وضعیت نماد در حالت ممنوع-متوقف:
زمانی که نماد در این شرایط قرار می گیرد هیچ گونه معامله ای بر روی سهم انجام نمی شود. و تاریخ بازگشایی سهام نیز از طریق پیام ناظر اعلام می شود. دلایل متنوعی وجود دارد برای اینکه نمادی در وضعیت ممنوع متوقف قرار بگیرد. زمانی که نمادی در این وضعیت قرار دارد دلیل این موضوع از طریق پیام ناظر در تابلوی سهام به اطلاع سهامداران می رسد. جمله دلایلی که باعث می شود نماد در این وضعیت قرار بگیرد، می تواند به موارد زیر اشاره کرد:
- برگزاری مجامع : نماد در انتهای دو روز کاری قبل از برگزاری مجمع ممنوع-متوقف می شود.
- افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف یا ب</li>
- ظن دس
- تکاری معاملات یا استفاده از اطلاعات نهانی
- ضرورت برگزاری کنفراس اطلاع رسانی ناشر به دلیل کاهش بیش از 30 درصدی یا افزایش بیش از 50 درصدی نماد طی 15 روز کاری متوالی
مجاز متوقف
در این وضعیت امکان ثبت سفارش وجود ندارد. اما می توان سفارش هایی که انجام نشده است را حذف کرد. این وضعیت مانند وضعیت ممنوع موقتی است و تصمیم گیری در خصوص توقف یا بازگشایی نماد در طی همان روز معاملاتی انجام میگیرد.&lt;/p>
نحوه اطلاع از تغییر وضعیت نمادها
در ابتدای مقاله گفته شد که هر گونه تغییر در وضعیت نماد از طریق پیام ناظر در سایت TseTmc اطلاع رسانی می شود. و همان طور که در تصویر مشاهده میکنید علاوه بر وضعیت کنونی نماد، تمام وضعیت هایی که نماد در طی روز تجربه می کند با ساعت دقیق آن در قسمتی تحت عنوان تغییر وضعیت در تابلوی نماد قابل مشاهده است.</p></p>
tyle=”text-align: justify;”>
جمع بندی
دانستن وضعیت نماد در بازار بورس یکی از اطلاعات اولیه ای است که هر فعال بازار سرمایه در بورس ایران باید از آن اطلاع داشته باشد. اکثرا وقتی نمادی ممنوع- متوقف میشود، سهامداران ممکن است از این موضوع مظطرب و نگران شوند در حالی که ممکن است دلیل این امر صرفا یک افشا یا برگزاری مجمع باشد. پس علاوه بر علم بر اینکه این وضعیت ها گویای چه هستند باید سهامدار از دلیل هر کدام از این وضعیت ها نیز آگاه باشد.
برای فعالیت مؤثر در بازار بورس ایران اطلاع از قوانین و مقررات این بازار ( که در پایگاه قوانین و مقررات بازار بورس ایران قابل دسترسی است. ) از الزامات اولیه است که سهامدار در دام عملکرد نادرست یک شرکت گرفتار نشود. پس این مفاهیم ابتدایی هر چند به نظر در ابتدای امر خیلی بدیهی به نظر می رسند ولی اهمیتی کمتر از علم به تحلیل و عملکرد شرکت ها ندارد.